Stadswandeling Arnhem

Arnhem is, wat mij betreft, één van de leukste en meest groene steden van Nederland. I love being in Arnhem. Als kind kwamen we er al vaak, maar ook de laatste jaren ben ik er regelmatig geweest. Voor deze dag heb ik Stadswandeling Arnhem op de planning van City Routes. Een website met stadswandelingen door verschillende steden, waaronder Elburg, Haarlem en Kampen.

Avontuur met de auto

Samen met een vriendin van mij, Marion, ben ik op weg naar Arnhem. Voor deze vrijdag hebben we een stadswandeling gepland, en ik koos voor Arnhem. We moeten een kleine anderhalf uur rijden en het is nu al gezellig. We hebben elkaar niet veel gezien en gesproken de laatste weken. Drukte, feestdagen en corona maatregelen. Iets in die volgorde.

“Hoe waren jouw feestdagen?”, vraagt Marion terwijl we over de A12 rijden. Het is zo gezellig dat ik tot twee keer toe de verkeerde afslag neem en we 25 minuten aan de rit kunnen toevoegen. Maar hiermee is het avontuur met de auto nog niet afgelopen.

Kennismaking met de Musegarage

Uiteindelijk komen we aan in Arnhem en rijden zonder moeite de Musegarage in. Een lange smalle tunnel leidt naar de slagbomen. En dan gebeurt het… Aan het einde van de tunnel slaat mijn motor af. Ik wil opnieuw starten, ondertussen staan er drie auto’s achter mij. Maar helaas, de auto doet helemaal niets meer. Geen lampje… geen geluid…

Ik vraag twee heren uit de auto’s achter mij om een duwtje te geven en bel daarna de ANWB. Het is al duidelijk voor mij, dat het de accu is, maar ja ik heb niet de verdere kennis om het te fixen en dus zitten Marion en ik maar liefst 80 minuten in een koude auto te wachten, vlak voor die slagbomen.

Uiteindelijk verschijnt Tim. Tim van de Wegenwacht en hij is nu al mijn held. Ik weet niet jij wel eens op de ANWB hebt mogen wachten, maar ik ben altijd super blij als die gele auto verschijnt in de achteruitkijkspiegel. Tim vraagt mij de auto te starten… niks natuurlijk. Daarna poppen we de motorkap en heeft Tim binnen 80 seconden het issue verholpen. Iets met een moertje, een draadje en de accu. Maakt mij niet uit wat het is, het is opgelost!! We bedanken Tim en kunnen eindelijk onder de slagbomen door en parkeren. Tijd voor een stadswandeling Arnhem 😉

Gratis stadswandeling Arnhem

De stadswandeling door Arnhem die we gaan wandelen is een gratis route. Ik open de route in Google Maps en zo kan ik precies zien waar de route loopt, waar ik ben en welke mooie gebouwen ik tegenkom. Maar voordat we starten is het eerst tijd voor twee dingen: een toilet en koffie. In die volgorde. 

Aangezien het Coronatijd is, is dat toilet lastiger te regelen, dan die koffie. Gelukkig komen we al snel een sportschool tegen. Buiten staan mensen te sporten en na een vriendelijke glimlach, mogen we, na een check van de QR code, gelukkig snel naar het toilet. Daarna is het tijd voor koffie van FLOOR. Met een koffie to go in de handen pakken we de route op. Deze loopt langs de Musegarage en is dus prima te starten.

Starten op de velpersingel

We starten de historische stadswandeling Arnhem op de Velpersingel en slaan bij de Telefoonstraat linksaf. Via grote winkelstraten komen we uit bij het eerste historische punt: Bovenbeekstraat 21. Het is het voormalig Burgerweeshuis. Aan een plaquette aan de muur is te zien, dat we voor het juiste huis staan.

Een sober gebouw waar van 1844 tot 1920 het burgerweeshuis gevestigd zat. Het is gek te bedenken dat we nu in een drukke winkelstraat staan, tegenover onder andere de Ulla Popken, en dat voor ons een gebouw van nu al bijna 400 jaar oud.

Het Jansplein

Via de Ruiterstraat gaan we door naar het Jansplein. Geen idee of je daar wel eens geweest bent, maar het is absoluut een plek die niet mag missen in een Historische Stadswandeling Arnhem. Er staan hier een aantal schitterende gebouwen. 

Het eerste gebouw waar ons oog op valt is de Koepelkerk. In 1837 werd deze kerk, als eerste protestantse kerk in Arnhem, gebouwd op het terrein dat vrij kwam na de sloop van de restanten van de St. Janskerk en de Commanderij van St. Jan. Tot 1940 heeft de kerk mede gefungeerd als Regimentskerk van de Gele Rijders die tot die tijd in de nabijgelegen Willemskazerne waren gelegerd. 

“De Gele Rijders?” hoor ik Marion vragen nadat ik deze tekst heb voorgelezen. Thuis zoek ik het op. 

De Gele Rijders

De eenheid wordt in 1793 opgericht op voorstel van stadhouder Willem V. De artillerie kan meteen aan de slag in de strijd tegen de Fransen. Vanaf 1881 verblijven de Gele Rijders in de Willemskazerne in Arnhem, waar ze meer dan een eeuw blijven. Koning Willem II laat zich graag door de opvallende Gele Rijders escorteren. De bijzondere band met het koningshuis is altijd gebleven. Bij bijzondere gelegenheden vervult de eenheid dan een rol. In 1946 lijkt het afgelopen met de pracht en praal van de Gele Rijders als het onderdeel wordt opgeheven. Maar in 1963 werpen initiatieven van oud-strijders en Arnhemse notabelen vruchten af – de Gele Rijders worden opnieuw opgericht.

‘t Taphuys of de Apenrots

Tegenover de Koepelkerk staat het meest imposante gebouw dat we tijdens deze stadswandeling tegen zullen kopen. Het is ‘t Taphuys. Of is het nou de Apenrots?! Het gebouw is ontworpen door de Rijksbouwmeester C.H. Peters en is in 1889 voltooid. De bijnaam De Apenrots heeft dit gebouw gekregen doordat er aan de bovenzijde van de ramen kleine aapjes zijn geplaatst. Marion en ik lopen dicht langs de gevel om eens goed te kijken naar die aapjes.

Uit het drukke centrum

Dit eerste deel van de wandelroute gaat vooral door de winkelstraten. In deze Coronatijd is het niet heel druk met winkelend publiek, dus perfect voor de wandeling. Het leukste aan de route is eigenlijk wel het vinden van de mooie historische panden tussen al de winkels en moderne gevels. 

Uiteindelijk komt de route uit op het Gele Rijders Plein en het Willemsplein. Op de plek van het Gele Rijders Plein stond vroeger de Willemskazerne, vernoemd naar die Gele Rijders, die net ook al even terugkwamen. In 1944 werd de kazerne gebombardeerd samen met meer Duitse stellingen en kazernes. Dit ging voorafgaand aan de luchtlandingen op 17 september van dat jaar. Arnhem kent veel plekken waar de Tweede Wereldoorlog zijn sporen heeft nagelaten en dit is één van de plekken waar de Historische Stadswandeling Arnhem langsloopt.

Wat gebeurde er rond 17 september 1944?

De Slag om Arnhem was een luchtlanding en veldslag tijdens de Tweede Wereldoorlog die van 17 tot 25 september 1944 in en rond de stad Arnhem plaatsvond, als onderdeel van Operatie Market Garden. Het is, na de Slag om de Schelde, de grootste operatie op Nederlands grondgebied tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het was voor de geallieerden en Nederland grotendeels een mislukking doordat de brug in Arnhem over de Rijn niet kon worden ingenomen. Mede hierdoor werd het noorden en westen van Nederland niet bevrijd en kreeg te maken met de hongerwinter.

Stadswandeling Arnhem soms erg ‘historisch’

Linksaf, rechtsaf, rechtdoor en nog eens rechtsaf. We staan op de Korenmarkt… “hmm dit is wel heel ‘historisch’.” mompel ik tegen Marion. We staan op een plek waar geen kleur of geur te vinden is. Op de Korenmarkt zijn veel horecagelegenheden gevestigd en deze zijn nu in deze tijden allemaal gesloten. Dichtgetimmerde ramen, gesloten deuren en opgestapelde terrassen vormen de treurige aanblik. 

De Korenbeurs, een groot gebouw op de markt, staat tussen hekwerken en steigers. het is al bijna net zo triest als de rest van de markt. Op de hoek van de Korenmarkt met de Luthersestraat staat het gebouw waar wij naar mogen kijken, volgens de route. Het is een classicistische kerkgebouw van de Lutherse gemeente uit 1737. Boven de ingang is nog steeds het reliëf van een zwaan te zien, het symbool van de Lutheranen. Op dit moment is het een horecagelegenheid genaamd 5th Avenue. Dit is wat een stadswandeling voor mij zo leuk maakt: het kennismaken met de stad van vroeger.

Historie en Horeca

Het gedeelte van Arnhem waar we ondertussen zijn aangekomen is te omschrijven als historie en horeca. Marion en ik wandelen langs restaurants, café’s, bars en clubs en ondertussen wijst de routebeschrijving ons op verschillende historische gebouwen. Zoals Velperplein nummer 71. Hier zien we de voorgevel van een gebouw uit de 14e eeuw te zien, het voormalige ‘St. Peters Gasthuis’. Dit huis heeft drie grote gewelfkelders, een deel ervan werd in 1527 door Karel van Gelre gehuurd om zijn wijnvoorraad op te slaan. Het pand is hoofdkantoor van de DrieGasthuizen-Groep. Het is de oudste en nog steeds bestaande instelling op het gebied van de sociale (ouderen)zorg in Arnhem. Wanneer we even later op de Oude Oeverstraat lopen kunnen we de achterzijde van het pand bekijken. Een leuk doorkijkje met hoogteverschillen en een leuke kleine binnenplaats. 

Onder veel van de gebouwen in het centrum van Arnhem liggen historische kelders. jarenlang lagen deze kelders ongebruikt onder de panden. In de Rijnstraat heeft de gemeente in de jaren negentig van de vorige eeuw 39 kelders verworven en deze aan elkaar gekoppeld. De kelders zijn gerestaureerd en eind 2001 opengesteld voor het publiek. Door de Corona Maatregelen zijn de kelders momenteel gesloten. “Maar we komen hiervoor echt wel een keer terug hoor.” hoor ik Marion zeggen. Yes, dat doen we! 

De zittende oude man

Via winkelstraten komen we aan bij de het pleintje op de kruising van de Wielakkerstraat, de Zwanenstraat en Het Eiland. Een leuk pleintje met boetiekjes, verschillende wijnbars en een brasserie. En de zittende oude man… een bronzen beeld dat in 1977 is gemaakt, naar model van een kroegbaas uit Rheden. Op nummer 6 staat een mooi pandje uit 1920 dienst deed als een drukkerij. De pen en inktpot rechts naast het grote raam maakt de oude bestemming van dit pand nog steeds duidelijk.

We maken een kleine uitstap de Arke Noachstraat in en staan stil bij het oudste koffiehuis van Arnhem. Terug naar de Kerkstraat. één van de oudste straten van Arnhem. Hier was al bewoning in de 9e eeuw. We wandelen langs een laat-middeleeuwse poort, die tot in de dertiger jaren van de vorige eeuw leiden naar een boerderij. Even verderop zit Slager Evers. de pui van het winkelpand is versierd met varkenskoppen. 

Marion en ik hebben allebei een band met slagerijen. Marion haar ouders en grootouders hebben jarenlang een slagerij gehad en mijn moeder heeft 35 jaar bij een slagerij gewerkt en ikzelf als tiener een aantal jaren. Met bewondering bekijken we de winkel, die de oudste nog bestaande slagerij is, gestart in 1800 door slager Taverne. 

Koud maar droog

Het is een koude stadswandeling door Arnhem, maar gelukkig wel droog. We genieten dan ook van de wandeling. Maken kennis met De Eusebius (kerk), de Sabelpoort en het Duivelshuis van Maarten van Rossum. Vooral die laatste is een leuk pand met fantastische beelden aan de gevel. Gebouwd in de 15e eeuw en sinds 1830 de werkplek van de Arnhemse Burgemeesters.

We slenteren langs de oudste kerk van Arnhem, de Walburgiskerk. Langs de kerk staan kleine huisjes voor senioren en leuke tuintjes. De tuintjes zullen er in de lente en zomer wellicht beter uitzien, maar de sfeer die hier hangt is knus.

De Walburgiskerk

De oudste kerk van Arnhem de ‘Walburgiskerk’ is een vroeg-gotische driebeukige pseu- do-basiliek gebouwd tussen 1391 en 1423. Het vijfhoekige koor werd na een restauratie in de eerste helft van de 19e eeuw aangebouwd. In de loop der eeuwen heeft deze kerk uiteenlopende bestemmingen gehad. Als rooms-katholieke kerk gebouwd werd deze na de Reformatie in Arnhem in 1579 voor diverse wereldlijke doelen gebruikt, zoals wapenarsenaal, paardenstal, militaire gevangenis en opslagplaats van goederen van het leger. Evenals vele alle andere gebouwen in de verre omgeving is ook deze kerk zeer zwaar beschadigd in september 1944, de herbouw duurde van 1946 tot 1950.

Laatste stop Stadswandeling Arnhem

Onze laatste stop van deze wandelroute is het Airborne Monument, een door de oorlog beschadigde zuil van het voormalig Paleis van Justitie. Het staat er ter nagedachtenis aan 17 september 1944, de Slag om Arnhem.

Vanaf het monument wandelen Marion en ik de Velpersingel af terug richting de Musegarage. We hebben het koud en trek, dus voordat we richting de auto teruglopen, wandelen we eerst nog even naar de Haphoek voor een zakje verse friet. Een kleintje, precies genoeg voor de smak en de warmte. Daarna stappen we in de auto terug naar het Westen van het land. 

Meer stadswandelingen

Deel deze wandeling op Pinterest

Over mij

Hoi, ik ben Mascha en ik ben dol op wandelen… en schrijven. Dat is dan ook precies de reden dat ik mijn wandelavonturen graag met jou deel. Je vindt hier inspiratie voor natuurgebieden en wandelroutes, tips voor o.a. solowandelen en gratis downloads. Vragen? Neem gerust contact op >>

Deze blog bevat affiliate links. Als je via deze links iets bestelt krijg ik hier een kleine vergoeding voor. Jij betaalt niets extra. Wat een affiliate link inhoudt, vertel ik je in de Disclaimer.