Het is een avontuur om tijdens je wandeling een schaapskudde met een herder tegen te komen. Een gesprek met de herder, omringd door een zee van wollige schapen, vergeet je niet snel. Zeker als er nieuwsgierige schapen tussen zitten die hun neus tegen je hand duwen voor een aai. Maar naast dat ze schattig zijn, vervullen schaapskuddes ook een belangrijke functie. Ze helpen namelijk de heide in stand te houden door hun natuurlijke ‘onderhoudswerk’. Ik geef je in dit artikel vijftien wandelroutes waarbij je zomaar een schaapskudde tegen het lijf kunt lopen.
Schaapskuddes in Nederland
Hoeveel schaapskuddes der nog precies zijn in Nederland, heb ik nergens terug kunnen vinden. Maar dat het er steeds minder worden, weet ik wel. De schapen helpen om heidevelden vrij te houden van het opkomende gras. Samen met herders, de schaapshonden om hen bij elkaar te drijven en in sommige gevallen de kuddebeschermingshonden voor de veiligheid, trekken de dieren dag in, dag uit door het landschap. Behalve tijdens de lammerperiode, wanneer ze in de schaapskooi verblijven, zijn de schapen het hele jaar buiten. Vaak gaan ze elke avond terug naar de schaapskooi. Het vertrekken of thuiskomen is ook een aanrader om een keer mee te maken. Vaak staat op de website van de betreffende schaapskooi hoe laat dit ongeveer is.
15x wandelen langs schaapskuddes
In dit artikel neem ik je mee langs 15 schaapskuddes. Ik geef je in willekeurige volgorde 15 wandelroutes waarbij je kans hebt op een ontmoeting met de schaapskudde. Sommige wandelroutes komen direct langs de schaapskooi en anderen gaan over heidevelden waar de schaapskudde zou kunnen zijn.
1 | Klompenpad Kreelsepad | Edese Schaapskooien, Ederheide
De Stichting Edese Schaapskudde bezit twee kuddes. De kooien voor deze kuddes staan op de Ederheide en Ginkelse heide. Deze wandelroute op de Veluwe komt langs twee schaapskooien op de Ederheide. Hier woont de grote schaapskudde. Het Kreelsepad is een klompenpaden van 14 kilometer over de Ederheide, Planken Wambuis, langs uitkijkpunt Valenberg en de schaapskooi. De kooi Als 14 kilometer te veel is, kun je de route verkorten tot 7 of 8 kilometer en dan kom je nog steeds langs de schaapskooi.
Toen ik het Kreelsepad wandelde stond de schaapskudde buiten in een afgesloten kraal. Het is leuk om te zien hoe sommige schapen van mij schrikken, terwijl andere mij nieuwsgierig komen bekijken.
2 | Schaapskooiroute | Edese Schaapskooien, Ginkelse Heide
Naast de Ederheide, aan de overkant van de N224, ligt nog een uitgestrekt heideveld: de Ginkelse Heide. Hier ligt de tweede schaapskooi van de Edese Schaapskooien met de kleine kudde. Aan de rand van de Ginkelse Heide op de Veluwe start de Schaapskooiroute (briljante naam natuurlijk) vanaf de parkeerplaats van de schaapskooi. De wandelroute is 7 kilometer en gaat via onverharde paden door het bos rondom de heide en een stukje heide. Je komt langs de mysterieuze Mechelse Kuil en over vele mooie bospaden.
Na afloop van deze wandelroute kwam ik terug bij de schaapskooi op het moment dat de kudde net de heide opging. Wat een bijzonder moment. Ik besloot een stukje de heide op te wandelen en ze daar op te wachten. Het leverde hele leuke foto’s op.
3 | Twilhaarroute | Schaapskudde Sallendse Heuvelrug
Bij Nijverdal op de Sallandse Heuvelrug aan de rand van de heide staat, een beetje verstopt, Schaapskooi Twilhaar. Je komt langs de schaapskooi tijdens wandelroute Twilhaar. Tientallen jaren was hier een schaapskudde, tot de inzet van de kudde eind van de vorige eeuw tijdelijk pauzeerde. Sinds 2018 is er weer een permanente kudde aanwezig, samen met Herder André, drie herdershonden en drie beschermingshonden. De schaapskooi is te vinden in een bijzonder deel van dit gebied, de historische enclave Twilhaar. Dit gebied werd rond het jaar 1800 voor het eerst bewoond en bewerkt door landbouwers. In de Tweede Wereldoorlog huisvestte het gebied Rijkswerkkamp Twilhaar. Het gebied bevat rondom de schaapskooi 6 hectare akkergronden, die gepacht worden door een biologische boer.
Ik wandelde de Twilhaarroute tijdens de Coronaperiode en mocht de schaapskooi dus niet op. De kudde ben ik tijdens mijn wandeling ook niet tegengekomen.
4 | Witte Zwerfkeienroute | Schaapskudde Loenermark
De witte zwerfkeienroute Loenermark is een wandelroute van 7 kilometer op de Veluwe. De wandelroute start bij de schaapskooi aan de Droefakkers in Loenen en gaat door bossen, over heide en stuifzandvlaktes aan de oostzijde van de Veluwe. Door een gebied dat niet alleen indrukwekkend mooi is, maar ook nog eens vol met wild zit.
De schaapskooi heeft een groot afgezet grasveld voor de kooi waar verschillende wandelroutes doorheen gaan. Grote kans dat wanneer je hier bent op de tijd dat de kudde van zo’n 150 schapen in de ochtend weggaat of in de avond thuiskomt, je een leuke ervaring hebt. Of je komt de kudde op de heide tegen met drie herdershonden en de herder.
Deze kudde kun je ook tegenkomen tijdens Veluws Rondje Groenendaal. Ik liep tijdens die wandeling een tijdje op met de kudde. Wat een beleving!!
→ Meer informatie over de Witte Zwerfkeienroute >>
5 | Komootroute Dwingeloosche Heide | Schaapskudde Achter ‘t Zaand
Op de grens van bos, heide en vennen aan de rand van het Dwingelderveld staat al eeuwenland de schaapskooi Achter ‘t Zaand. Komootroute Dwingeloosche Heide is 11,4 kilometer lang en gaat over zandpaden en vlonders, langs water en heide, door bossen en moerassig gebied in Drenthe. Een prachtige wandelroute die je het mooiste laat zien van Nationaal Park Dwingelderveld. Onderweg kom je langs de schaapskooi en met een beetje geluk tref je onderweg de schaapskudde.
Deze wandelroute maakte ik vroeg in de ochtend. Op het moment dat ik langs de schaapskooi kom is het dan ook nog te vroeg voor de kudde om op weg te zijn. De 200 schapen zijn nog thuis. De bovenste helft van de deur staat open en ik neem een kijkje naar binnen. De begroeting van de kudde in enthousiast: er wordt flink geblaat en gemekkerd. Sommige schapen steken hunm neus even naar buiten door een gat in de onderste helft van de deur.
6 | Boswachterspad Balloërveld | Schaapskooi Balloo
Nog een route in Drenthe. Op de Drentse heide, aan de rand van het Balloërveld staat Schaapskooi Balloo. Het is het startpunt voor het Boswachterspad Balloërveld van Staatsbosbeheer. De route gaat over de uitgestrekte heidevelden en de kans is dan ook groot om de schaapskudde tegen te komen. Behalve wanneer je Mascha heet… Ik heb 9 kilometer over de heide gestruind en heb geen schaap gezien 😉
Deze wandelroute is te wandelen in 9, 6 of 4 kilometer. Voor de kortste versie start je vanaf parkeerplaats Galgenriet en kom je niet langs de schaapskooi.
7 | Trage Tocht Blaricum | Schaapskooi Blaricummerheide
Voor een kennismaking met de schaapskudde van de Blaricummerheide kun je denken aan Trage Tocht Blaricum. Deze tocht in Noord-Holland start aan de rand van de heide waar ook de schaapskooi staat. De route is10 kilometer, volledig over onverharde wandelpaden. Via de heide gaat de Trage Tocht over verschillende landgoederen bij Blaricum. Door loofbossen, naaldbossen en over bomenlanen. Uiteindelijk terug naar de heide, de schaapskooi en witte runderen.
De kudde wordt niet begeleid door een herder en struint over de heide. Ik wandelde zo ooit de eerste meters samen met een aantal van de schapen van de kudde. De dieren bleven mij heel leuk volgen. Dit was letterlijk wandelen met een schaapskudde.
8 | Komootroute Ermelosche Heide | Schaapskooi Schapedrift
De wandelroute doorkruist de Ermelose Heide en schiet voor een laatste stukje door het bos en langs een schitterend ven. De route gaat over smalle paden tussen de heide en soms over brede zandpaden. De route begint en eindigt bij Schaapskooi Schapedrift. Sinds het begin van deze eeuw staat er aan de rand van de Ermelosche heide een schaapskooi. Hier leeft een kudde van 300 schapen en dagelijks gaan de schapen op pad met de herder.
De kudde ben ik niet tegengekomen op de heide. Het was deels lammetjestijd toen ik hier was en dus was een groot deel van de kudde thuis. Het was een heerlijk schattig gezicht al die lammetjes, mekkerend om hun moeders.
9 | Knooppunten wandeling Veluwezoom | Rhedense Schaapskudde
Op de Veluwezoom, vlakbij het bezoekerscentrum van Natuurmonumenten, staat de schaapskooi van de Rhedense Schaapskudde. Een kudde die al sinds de jaren ‘60 van de vorige eeuw over de Posbank trekt. Via wandelknooppunten gaat deze wandeling door alle delen van de Veluwezoom. In 12 kilometer gaat de wandeling vanaf het bezoekerscentrum langs de schaapskooi, kabbelende beken, uitgestrekte heide naar de eeuwenoude Onzalige Bossen. Langs de Carolinahoeve en over de Koningslaan terug naar de heide en het bezoekerscentrum. Een route die ik zelf ooit uitzette en die gratis te downloaden is op deze website.
→ Meer informatie over de Knooppunten Wandeling Veluwezoom >>
10 | Trage Tocht Renderklippen | Schaapskudde Epe-Heerde
Deze Trage Tocht gaat door de rustige natuur van De Renderklippen op de Veluwe. Over prachtige bospaden, de uitgestrekte heide en langs de schaapskooi. De wandeling gaat langs de rand van een ander uniek Veluws natuurgebied: De Dellen. Via het Pluizenmeer en De Paraplu en prachtige kabbelende beekjes en sprengen. Onderweg wandel je over het terrein van Schaapskooi Epe-Renderklippen. In deze schaapskooi woont een kudde van 150 Veluwse Heideschapen. In het voorjaar komen hier nog eens 150 lammetjes bij.
Wanneer ik hier wandel, is de kudde niet thuis. Later kom ik ze tegen wanneer ik vanaf de parkeerplaats wegrij. De schaapskooi bestaat uit verschillende gebouwen, waaronder een klein uitkijkpunt over de heide. Aangezien de kudde niet thuis is wandel ik door.
Ebook
Ontdek de wandelpaden van de Veluwe
- 21 subgebieden en 12 landgoederen
- 250+ wandelroutes ingedeeld per gebied
- Mijn ervaringen op verschillende routes
- Informatie over of de hond mee mag
- Leuke horeca- en slaapplekjes & culturele en natuurlijke highlights
Een boek dat je als wandelaar gewoon moet hebben!
11 | Wandelroute Heidestein | Schaapskudde Heidestein
Landgoed Heidestein ligt verscholen in de bossen tussen Zeist, Driebergen en Austerlitz op de UJtrechtse Heuvelrug. Wandelroute Heidestein neemt je in 4,5 kilometer mee langs de bijzondere plekken op het landgoed. Ook de schaapskooi ligt op de route. Je kunt de schapen tegenkomen bij de schaapskooi en op de heide van het landgoed. Omdat de schaapherder door verschillende natuurgebieden trekt, is de kudde niet altijd op Heidestein te zien.
De kudde was per toeval op Heidestein toen ik de route wandelde en ik kwam ze tegen tijdens het laatste deel van de wandeling in het bos. De schapen struinden zelf tussen het bos en de heide met op afstand de herder die de wacht hield.
12 | Wandelroute Drouwenerzand | Schaapskudde Gasselte
Deze korte wandelroute van 5 kilometer gaat over Drentse zandvlaktes, door het bos en over de heide tussen de Drentse dorpen Drouwen en Gasselte. De route start vanaf de parkeerplaats van Attractiepark Drouwenerzand. Al snel na de start van de route begeef je jezelf midden in de natuur. Schaapskudde Gasselte trekt door het gebied om de heide open te houden.
Mijn ontmoeting met Schaapskudde Gasselte was tijdens een avondwandeling. Ik ontdekte de wandelroute over het Drouwenerzand en kwam de Schaapskudde tegen in een kraal langs een van de wandelpaden. Hier bleven ze voor de nacht.
13 | Wandelroute Brunsummerheide | Schaapskooi Brunsummerheide
Deze Limburgse heidewandeling is een route van 5 kilometer over de heide en door bossen. Onderweg kom je vennen tegen, zandvlaktes en misschien wel de schaapskudde van Natuurmonumenten. De route start en eindigt vlakbij de schaapskooi. Bij de kooi hoort een kudde Schonenbeker schapen en in de lammertijd komen hier de Mergellandschapen van de Sint Pietersberg bij.
Deze wandelroute staat nog op mijn bucketlist 😉
14 | Knooppunten wandeling Loonse & Drunense Duinen | Schaapskudde De Loonse en Drunense Duinen
De knooppuntenwandeling is 13 kilometer en gaat door een groot deel van Nationaal Park Loonse & Drunense Duinen. Via de grote zandvlakte, door eeuwenoude bossen en door het oude dorp Giersbergen. Op de heide van het nationaal park kun je de herder tegenkomen. Hij zwerft dan dagelijks met 300 schapen door de duinen om de heidevelden te begrazen. Zonder deze levende maaimachines is het ondenkbaar om een stuifzandgebied in stand te houden. Het is een route die ik zelf ooit uitzette en die gratis te downloaden is op deze website.
→ Meer informatie over de Knooppunten Wandeling Loonse & Drunense duinen >>
15 | Heidewandeling Radio Kootwijk | Schaapskooi Hoog Buurlo
Ik eindig dit overzicht met een wandelroute die iedereen een keer gewandeld moet hebben: de heidewandeling over de heidevelden rondom Radio Kootwijk. 85% van de wandeling gaat over uitgestrekte heidevelden, maar de start ligt op de parkeerplaats bij Hoog Buurloo. Een gehucht dat bestaat uit twee boerderijen en… twee schaapskooien. De heidevelden zijn al heel lang het domein van een grote kudde heideschapen, landgeiten en de herder en zijn honden. Dagelijks loopt onze schaapherder met zijn schapen over de schaapsdrift naar de heide. Sinds kort zijn, naast de hoedhonden van de herder, ook 3 kuddebeschermingshonden onderdeel zijn van de schaapskudde.
Ik heb de schaapskudde niet van dichtbij gezien, maar wel van een afstand. De beschermingshonden deden hun werk goed en blaften luidruchtig naar alles dat bewoog in de buurt van de kudde. Zo blijft de wolf wel op afstand.
Wandelen langs schaapskuddes en schaapskooien
In het voorjaar en de zomer is het extra leuk om deze wandelroutes op je lijstje te zetten, met de kans om een van de kuddes tegen te komen. Het is altijd leuk om naast het gefluit van de vogels ook het geblaat van schapen te horen. Dit is natuurlijk nog maar het topje van de ijsberg als het gaat om wandelroutes langs schaapskuddes en schaapskooien. Heb jij nog een tip? Laat deze dan vooral achter in de reacties onder dit artikel.
Recente wandelroutes
Blauwe netwerkroute Nijverdal Wandelnetwerk Twente
Vanaf Buitencentrum Sallandse Heuvelrug aan de rand van Nijverdal starten heel veel wandelroutes. Voor dit wandelavontuur volg ik de Blauwe netwerkroute Nijverdal van Wandelnetwerk Twente. Deze route volgt blauwe pijlen door de bossen bij het buitencentrum. In bijna 5...
Klompenpad Van Sonnevanckpad
Vlak buiten Harderwijk ligt voormalig sanatorium Sonnevanck. Het Van Sonnevanckpad start en eindigt op het terrein van dit voormalig sanatorium en gaat door de bossen rondom Harderwijk. In een route van 9 kilometer kom je over bospaden, langs Beekhuizerzand en over de...
Nachtwandeling Wijk bij Duurstede
Leer de Middeleeuwse stad Wijk bij Duurstede op een bijzondere manier kennen. Neem deel aan de Nachtwandeling Wijk bij Duurstede en wandel in het donker door het oude centrum en langs prachtige plekken. Ondertussen vertelt een stadsgids je spannende en mooie verhalen...
Deel op Pinterest
Over mij
Hoi, ik ben Mascha en ik ben dol op wandelen… en schrijven. Dat is dan ook precies de reden dat ik mijn wandelavonturen graag met jou deel. Je vindt hier inspiratie voor natuurgebieden en wandelroutes, tips voor o.a. solowandelen en gratis downloads.
Heb je vragen over een route of natuurgebied? Wil je meer weten over een eventuele samenwerking? Neem gerust contact op >>
Wandelroutes en toegankelijkheid van gebieden veranderen nog wel eens. Wandeldingen.nl is niet verantwoordelijk voor eventuele wijzigingen in het veld. Check voor je op pad gaat altijd de website van de (natuur)beheerder. Hetzelfde geldt voor toegankelijkheid met je hond. Check zelf altijd de website van de (natuur)beheerder. Deze blog bevat affiliate links. Als je via deze links iets bestelt krijg ik hier een kleine vergoeding voor. Jij betaalt niets extra. Wat een affiliate link inhoudt, vertel ik je in de Disclaimer.