Zin in een unieke wandeling? Zandverstuivingen zijn een van de meest bijzondere natuurverschijnselen in Nederland. Van uitgestrekte zandvlaktes tot glooiende duinen, deze gebieden bieden een prachtig decor voor avontuurlijke wandelingen. In dit artikel ontdek je de 10 mooiste zandverstuivingen van Nederland én inspirerende wandelroutes om ze te verkennen. Tijd om eropuit te gaan!
Wat zijn zandverstuivingen?
Zandverstuivingen zijn open plekken in de natuur, vaak te vinden in heidegebieden of duinen, waar geen begroeiing is en het zand vrij kan stuiven door wind en regen. Zandverstuivingen ontstonden vroeger door menselijke invloed, zoals overbegrazing en het te veel afplaggen van heide voor gebruik in potstallen en als mest. Dit maakte de bodem kwetsbaar, waardoor wind vrij spel kreeg om zand te verspreiden. In sommige gevallen groeiden zandverstuivingen uit tot uitgestrekte zandvlaktes met duinen.
Rond 1800 bestond in Nederland nog ruim 78.000 hectare stuifzand, maar door grootschalige bebossing met naaldhout is dat areaal sterk teruggedrongen. Hoewel echt stuivend zand tegenwoordig zeldzaam is in Noordwest-Europa, zijn er in Nederland nog een aantal prachtige gebieden te vinden. Deze zeldzame landschappen zijn nu belangrijke natuurgebieden en geliefd bij wandelaars. Hieronder geef ik in willekeurige volgorde 10 mooie zandverstuivingen met daarbij tips voor wandelroutes.
1. De Soesterduinen
De Soesterduinen zijn een zandverstuivingsgebied dat al zo’n 10 eeuwen geleden werd genoemd in boeken. Zoals bijna elke zandverstuiving in Nederland is ook deze ontstaan door extreme houtkap en intensieve akkerbouw. Het zand kreeg de vrije hand en twee grote vlaktes ontstonden: de Korte Duinen en de Lange Duinen.
Inspiratie voor wandelroutes
2. NP Loonse & Drunense Duinen
Het is een van de grootste zandverstuivingen van West-Europa. 270 Hectare aan stuifzand, omringt door bos en heide. Zand overal waar je kijkt. Hier mag je struinen door het zand. Geniet van de bomen die alleen nog met hun kruin boven het zand uitsteken, bikkel je een weg door het zand of rol van de duinen. Wandel kilometers en kom thuis met zand in je schoenen en haren. Neem wel je kuitspieren mee, want die heb je nodig om door het zand te bikkelen.
Inspiratie voor wandelroutes
3. De Ommense Sahara
De Sahara bij Ommen in het Overijsselse Vechtdal is een 20 hectare grote zandverstuiving. Vroeger behoorde het gebied tot landgoed Eerde en Baron van Pallandt gaf in 1840 opdracht tot het aanleggen van naaldbossen rondom de zandverstuiving. De baron wilde verdere verstuiving tegengaan. Wat hij toen nog niet kon weten, is dat hij met de aanleg van deze naaldbossen een schitterend gebied heeft laten ontstaan. Om de sahara heen vind je boswachterij Ommen. Hier combineer je een wandeling door de bossen met een tocht over het zand.
Inspiratie voor wandelroutes
4. Hulshorsterzand
Middenin de Leuvenumse Bossen op de Veluwe vind je de (wat mij betreft) mooiste zandverstuiving van Nederland: het Hulshorsterzand. Ik beleefde hier een van de meest magische ochtenden van mijn leven met zonsopkomst. Het Hulshorsterzand is in beheer van Natuurmonumenten en zij werken er al ruim 100 jaar aan om het zand weer vrij te maken. Hierdoor komen bijzondere dieren weer terug. Om dat zo te houden mogen wandelaars alleen nog maar langs de randen van het zand wandelen.
Inspiratie voor wandelroutes
5. Heidestein & Bornia
Twee landgoederen tegen elkaar aan, Heidestein en Bornia, met in het midden een van de kleinste zandverstuivingen uit dit lijstje. Op de Utrechtse Heuvelrug lagen rond de Middeleeuwen grote zandvlaktes en de verstuivingen op Heidestein en Bornis zijn de paar die over zijn. Op de grens waar Bornia en Heidestein elkaar raken ligt de grootste zandvlakte. Hier vind je zand, vennetjes, bruggetjes, heide en wie weet de schaapskudde van het Utrechts Landschap.
Inspiratie voor wandelroutes
- Rode wandelroute Heidestein | 4,5 kilometer
- Blauwe wandelroute Bornia | 5,5 kilometer
- Komootroute Bornia & Heidestein | 9 kilometer
6. De Zanding
Net onder Otterlo ligt De Zanding. Het is een van de zandverstuivingen op de Veluwe. Deze zandvlakte wordt omringd door bos. De stuifduinen zijn een fantastische plek voor een wandeling. Ook klim je hier op tegen behoorlijk hoge zandduinen om er daarna weer af te rollen. Het is de uitgestrekte vlakte waardoor je ook hier geniet van prachtige zonsopkomsten en –ondergangen.
Inspiratie voor wandelroutes
- Rode wandelroute De Zanding | 5 kilometer
- Veluws Rondje Otterlo | 7 kilometer
- Wandelroute De Zanding en Mosselse Zand | 9 kilometer
7. Beerze
Vlakbij Ommen in Overijssel ligt natuurgebied Beerze. Een natuurgebied van ongeveer 400 hectare, gelegen ten zuiden van rivier de Vecht. Dit gebied heeft een van de kleinere zandverstuivingen uit dit lijstje, maar absoluut een bezoek waard. Kamduinen, jeneverbesstruiken en heel veel zand. Wandelroutes gaan dwars over het zand en midden op dat zand staat een bankje dat perfect zicht geeft op de zonsopkomst. Wat heb ik daar genoten die ene ochtend in de zomer van 2024.
Inspiratie voor wandelroutes
8. Kootwijkerzand
Het is een van de grootste zandverstuivingen op de Veluwe: het Kootwijkerzand. Kilometers ver kijk je hier uit over een zandvlakte. De helft van het zand stuift en de helft is begroeid met mos en gras. In dit gebied van Staatsbosbeheer staat een van de uitkijktorens die we in Nederland hebben in de natuur: De Zandloper. Van een hoogte van 13,5 meter heb je een prachtig uitzicht over het zand. Kom je hier op een zonnige zomerdag, dan kan het wel 50 graden zijn op het zand, om in de nacht te zakken naar nog maar 10 graden. Een woestijn op onze Nederlandse Veluwe.
Inspiratie voor wandelroutes
9. Aekingerzand
Het Aekingerzand ligt in Nationaal Park Drents-Friese Wold. Het is een van de zandverstuivingen in Drenthe. Het Aekingerzand wordt ook wel Kale Duinen genoemd. Zand en wind hebben hier vrij spel. Vanaf de uitkijktoren aan de rand van het zand kijk je van 10 meter hoogte uit over het zand en de bos en vennen die er omheen liggen. Hier kom je onderweg misschien wel de schaapskudde tegen of Exmoor Pony’s.
Inspiratie voor wandelroutes
10. Wekeromse Zand
De laatste van de zandverstuivingen ligt ook op de Veluwe en is het Wekeroms Zand. Een prachtig uitgestrekt gebied van zand, eeuwenoude bossen en de moeflon. OM het actieve zand vrij te houden, lopen hier heidekoeien. Hier kun je uren wandelen. Niet alleen over het zand, maar ook door bijzondere bossen en langs een eeuwenoude IJzertijdboerderij en over Celtic Fields.
Inspiratie voor wandelroutes
Wandelen over zandverstuivingen
Nederland kent meer zandverstuivingen dan je misschien denkt. Meer dan ik hier in het lijstje kwijt kan. Grote uitgestrekte zandvlaktes en kleine stukjes zand tussen heide en bos. Wandelen door het zand is altijd uitdagend, bikkelen en een training voor de kuiten. Het zorgt voor zand in je schoenen en je haar. Maar het zijn ook deze vlaktes waar je de mooiste uitzichten hebt en prachtige zonsopkomsten – en ondergangen kunt bekijken. Voordat ik je met rust laat zodat je kunt kiezen uit bovenstaande routes geef ik je toch nog een paar andere vlaktes als extra tips:
Meer wandelingen
Slapen bij… Hotel Papendal
Op de laatste dag van februari rij ik naar de Veluwe voor drie dagen wandelen. Ik slaap twee nachtjes bij Hotel Papendal. In de bossen net boven Arnhem ligt een prachtig groot complex van sportfaciliteiten en het hotel. Na een heerlijke wandeling bij Oosterbeek, rij...
Kort & Prachtig De Paltz
Vlak buiten Soesterberg ligt Landgoed De Paltz. Een prachtig en heuvelachtig landgoed prachtige bospaden, een statige villa en een doolhof. De Kort & Prachtig De Paltz neemt je mee in 7 kilometer over de mooiste delen van het landgoed. Langs het doolhof, via het...
8x Wandelen rondom Zeist
Zeist heeft een prachtige omgeving voor wandelavonturen op de Utrechtse Heuvelrug. Binnen no time sta je in het bos, op de heide, aan de rand van een zandverstuiving of op een landgoed. Uren dwaal je door de natuur. In dit artikel neem ik je mee naar 8 verschillende...
Deel op Pinterest
Ebook
Ontdek de wandelpaden van de Veluwe
- De mooiste plekken op de Veluwe op een rij
- Nooit meer zoeken naar de perfecte wandelroute
- Informatie over of de hond mee mag
- Slaap- en lunchplekjes die je bezocht moet hebben
Stel je eens voor dat je een compleet overzicht hebt van de mooiste en meest bijzondere wandelroutes op de Veluwe, inclusief de plekken die je nu nog niet kent. Met dit ebook weet je precies waar jouw volgende wandelavonturen gaan zijn.
Waar wacht je nog op?
Over mij
Hoi, ik ben Mascha en ik ben dol op wandelen… en schrijven. Dat is dan ook precies de reden dat ik mijn wandelavonturen graag met jou deel. Je vindt hier inspiratie voor natuurgebieden en wandelroutes, tips voor o.a. solowandelen en gratis downloads.
Heb je vragen over een route of natuurgebied? Wil je meer weten over een eventuele samenwerking? Neem gerust contact op >>
Wandelroutes en toegankelijkheid van gebieden veranderen nog wel eens. Wandeldingen.nl is niet verantwoordelijk voor eventuele wijzigingen in het veld. Check voor je op pad gaat altijd de website van de (natuur)beheerder. Hetzelfde geldt voor toegankelijkheid met je hond. Check zelf altijd de website van de (natuur)beheerder. Deze blog bevat affiliate links. Als je via deze links iets bestelt krijg ik hier een kleine vergoeding voor. Jij betaalt niets extra. Wat een affiliate link inhoudt, vertel ik je in de Disclaimer.