De herfst staat voor de deur en dat betekent: bronsttijd voor de edelherten. Voor mij geldt dat ik deze tijd veel wandelingen op de Veluwe probeer te plannen. Al is het maar om het magische geluid van burlende herten te horen. Het is elk jaar weer een spektakel dat ik niet wil missen. Ik geef je antwoord op de meest gestelde vragen over de bronsttijd en tips voor wandelroutes.
Waar kun je burlende herten horen of zien?
De meeste edelherten vind je op de Veluwe. Het is het grootste aaneengesloten gebied, waar de herten kunnen gaan en staan waar ze willen. De uitzondering hier is NP de Hoge Veluwe. Hier leven wel edelherten, maar doordat er een hek omheen zit, kunnen de dieren daar niet uit en andere edelherten kunnen er niet in.
Naast de Veluwe zijn er meer plekken in Nederland om (burlende) edelherten te spotten. In Flevoland liggen de Oostvaardersplasssen, In Limburg ligt het Weerterbos en in Noord-Brabant het Groene Woud.
Waar op de Veluwe heb je kans op edelherten?
Verschillende gebieden op de Veluwe zijn fantastisch voor het spotten van burlende herten, zoals NP Veluwezoom, het Deelerwoud, Planken Wambuis, het Vierhouterbos, het Speulderbos en de Leuvenumse Bossen. Ook het Kroondomein is een mooie plek, maar let daar op dat delen van het domein vanaf 25 september elk jaar 3 maanden dichtgaan.
Wanneer is de bronsttijd?
De edelherten hebben hun bronsttijd in september. Het hoogtepunt is meestal in de tweede helft van de maand. Per gebied en per jaar kunnen de weken iets uiteenlopen. Meestal zijn NP De Hoge Veluwe en de Asselse Heide (Kroondomein Het Loo) de eerste gebieden waar de bronst te merken is.
Wat doen herten tijdens de bronstijd?
Wanneer ik zeg dat de bronsttijd een spektakel is, dan overdrijf ik niet. De mannetjes herten (ook wel geweidragers genoemd) pompen zichzelf op en gaan het gevecht met elkaar aan. In sommige gevallen met de dood als gevolg. Is het niet door een wond, veroorzaakt door een gewei van een ander mannetje, dan is het aan het einde van de bronsttijd door oververmoeidheid en uithongering. Ja ik benijd die mannetjes niet.
De mannetjes leven tijdens de bronsttijd maar voor twee dingen: indruk maken op de vrouwtjes en beschermen of veroveren van een harem. Om dit te kunnen doen ondergaat een geweidrager een aantal veranderingen in zijn lichaam en gedrag:
- De lichamen zijn vol gegeten en breed van de spieren
- De nek wordt breder doordat hun vacht daar langer groeit. We noemen dit bronstmanen
- Het mannetje zet een geurspoor van urine uit om zijn territorium aan te geven
- De keelzak is vergroot en welbekende geburl kan beginnen. Burlende herten geven hiermee aan dat zij de baas zijn
- Mannetjes nemen vaker een modderbad en besprenkelen hun buik met urine. Het is als aftershave voor de vrouwtjes
- Om indruk te maken slaan ze met hun geweien tijden bomen en door het gras
- En wanneer twee mannetjes dezelfde vrouwen willen, dan vechten ze daarom. Gewei tegen gewei en soms met slaande voorbenen
Waar wandelen tijdens de bronsttijd?
Ik heb in de afgelopen jaren heel wat wandelingen gemaakt door gebieden waar edelherten voorkomen. Sommige tijdens de bronsttijd. En zoals dat met wilde dieren gaat… soms laten ze zich zien en soms niet. Maar hieronder een aantal gebieden waar je kans hebt op het horen of zien van edelherten:
- NP Veluwezoom
- Het Deelerwoud
- Planken Wambuis
- Radio Kootwijk & Hoog Buurlo
- Het Speulderbos
- De Leuvenumse Bossen
- Kroondomein het Loo (Let op! Tussen 25/9 & 25/12 zijn elk jaar grote delen gesloten)
- Het Vierhouterbos
- NP Hoge Veluwe
- Het Groene Woud (Noord-Brabant)
- Het Weerterbos (Limburg)
- Oostvaardersplassen (Flevoland)
Bekijk altijd de informatie op de website van de ‘eigenaar’ van de natuurgebieden. Sommige wandelroutes zijn tijdens de bronst ingekort of omgelegd. Dit om de dieren extra rust te gunnen.
Mijn wandelavonturen in gebieden met edelherten
- Bronstroute Veluwezoom
- Herten spotten in het Deelerwoud
- Crossbill route in het Deelerwoud
- Hendrik Mouwen route Vierhouterbos
- Wandelroute Hoog Buurlo en Kootwijk vanuit Komoot
- Wandelroute over de Zilvense Heide Loenermark
- Wandelroute Dassenberg bij Hoog Soeren (gesloten tijdens de bronsttijd)
- Wandelroute Aardschoten Kroondomein (gesloten tijdens de bronsttijd)
- Wandelen over De Dellen en De Renderklippen
- Wandelroute Hoge Duvel Kroondomein (delen gesloten tijdens de bronsttijd)
- Klompenpad Ugcheler Markepad
- Klompenpad Kreelsepad
- Trage Tocht Drie door het Speulderbos
- Wandeling door het Putterbos
- Trage Tocht Hierden Leuvenumse Bossen
- Wandelroute Herikhuizen Veluwezoom
- Wandelroute door De Mortelen (Het Groene Woud in Noord-Brabant)
Ga op excursie met Natuurmonumenten of Staatsbosbeheer
Tijdens de bronsttijd zijn er in verschillende gebieden excursies te boeken met de boswachter. Zo kun je burlende herten spotten met Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer. In NP De Hoge Veluwe kun je ook zelf op jacht bij één van de observatiepunten.
Tips voor een fantastische ervaring met burlende herten
- Denk na over het tijdstip van je wandeling. ‘s Morgens tijdens zonsopkomst en ‘s avonds in de schemer heb je meeste kans om iets te spotten. Houd je wel aan de toegangsregels van het natuurgebied
- Laat je niet zien, horen of ruiken. Dit schrikt de dieren af. Dus trek donkere kleding aan, doe geen parfum of aftershave op en wees stil.
- Houd afstand. Niet alleen om de dieren niet af te schrikken, maar vooral uit veiligheid. Een gevecht tussen twee geweidragers gaat er hard aan toe
- Neem een verrekijker mee. Grote kans dat je niet met je neus bovenop het hele gebeuren staat. Met een verrekijker kun je het hele spektakel van afstand meemaken en het gevoel hebben dat je er tussen staat.
En na al deze tips kan ik alleen nog maar zeggen: succes en veel plezier met speuren!
Meer tips voor wild spotten
12x Ontmoetingen in het wild
Bijzondere ontmoetingen in het wild. Het is één van de dingen die wandelen voor mij zo leuk maakt. Er gaat geen wandeling voorbij of ik heb niet een mooie ontmoeting meegemaakt waar ik over kan vertellen. Soms met mensen die hun verhalen met mij delen en andere keren...
Wandelen door de Oude Warande met eekhoorntjes
Wat een verschrikkelijk leuke ochtend heb ik gehad. Ik ben op een zondagochtend aan het wandelen door de Oude Warande in Tilburg, Noord-Brabant. Het is uitzonderlijk warm vanmorgen en het landgoed is al snel druk met hardlopers, hondenuitlaters en fietsers. Maar ik...
Veilige ontmoetingen met wild
Oog in oog staan met wilde dieren is ontzettend gaaf. Elke keer als het gebeurt giert de adrenaline door mijn lijf en achteraf is de glimlach niet van mijn gezicht te krijgen. Maar ik moet ook realistisch zijn. Ik ben vaak helemaal alleen in de natuur en als er een...
Deel deze wandeling op Pinterest
Over mij
Hoi, ik ben Mascha en ik ben dol op wandelen… en schrijven. Dat is dan ook precies de reden dat ik mijn wandelavonturen graag met jou deel. Je vindt hier inspiratie voor natuurgebieden en wandelroutes, tips voor o.a. solowandelen en gratis downloads. Vragen? Neem gerust contact op >>
Deze blog bevat affiliate links. Als je via deze links iets bestelt krijg ik hier een kleine vergoeding voor. Jij betaalt niets extra. Wat een affiliate link inhoudt, vertel ik je in de Disclaimer.
Hallo,ik woon in veurne (Vlaamse kust, Franse grens). Ik zoek een plaats waar ik burlende herten kan fotograferen. Liever dicht bij huis dan in het noorden van Nederland. Wat is uw suggestie.?
Groet
Frank
Beste Frank, Ik schrijf alleen over Nederlandse natuurgebieden en kan je dus helaas niet helpen aan informatie over België. Voor Nederland kun je al mijn tips vinden in het artikel waar je op hebt gereageerd. Dat zijn de gebieden waar edelherten leven in Nederland.