Het Witte Veen; op de grens met Duitsland

Witte Veen, een heuvelrijk bosgebied op de grens met Duitsland. Het perfecte stukje Twente als ik het zo mag omschrijven. Net als tijdens mijn wandeltocht in het Springendal, ben ik ook door dit stuk Twente weer enorm verrast. Robuust, moerassig, zomers en sfeervol. En om elke hoek een ander landschap. Dat is hoe deze wandelroute het beste te omschrijven is. Ga er lekker voor zitten, ik neem je mee naar Twente.

Duitsland: bier, pompoenen en een watermolen

De start van de route door natuurgebied Witte Veen is in Duitsland. Toen ik dat voor het eerst zag, moest ik wel even glimlachen. Wandeldingen gaat naar het buitenland!! Joehoe. En ondanks dat de start maar 15 minuten rijden over de grens is, voelt het begin van de route gelijk heel erg Duits aan. Ik parkeer de auto op een grote parkeerplaats naast Landgasthof Haarmühle, een echte Duitse herberg. Een grote tuin omringt de herberg met een groot bord: Biergarten. Ik zei toch dat het echt Duits is die start 😉

Naast de parkeerplaats ligt een hele stapel met pompoenen. Alle kleuren, vormen en maten. Langwerpige, ronde en de welbekende oranje variant. Op een kar naast de stapel staat een bordje met de verschillende prijzen en een geldkistje. Gezien het aantal mensen dat rondkijkt rond de stapel, vermoed ik dat veel mensen pompoen soep eten vanavond. 

Starten bij de watermolen

Wanneer je de website van Natuurmonumenten leest over de wandelroute Witte Veen, dan beginnen de highlights bij het klaphek. Het klaphek dat toegang biedt tot Witte Veen. Maar wat men overslaat zijn twee hele bijzondere bezienswaardigheden. De eerste is een watermolen uit  de 17e eeuw. Recht tegenover de herberg staat een klein vierkant gebouw waarin de watermolen huist. 

Watermolen Haarmühle

De huidige molen dateert van 1619 en is een beschermd monument. De gerestaureerde molen functioneert weer sinds de restauratie in 1988. Het is een zogenoemde onderslagmolen, waarbij het water onder het rad doorstroomt. Al voor 1619 stond op deze plek een voorganger die in een akte van 1331 werd vermeld. Ook wordt een nog eerdere vermelding uit 1188 als Haremole genoemd. Bron: cultureelerfgoedenschede.nl

Ik wil dolgraag de sfeer omschrijven en ga dan ook zeker mijn best doen, maar weet dat een beeld meer zegt dan duizend woorden. De bosrijke omgeving, de biergarten van de herberg en het geruis van het water door de watermolen geeft een sprookjesachtige sfeer aan deze plek. Het eeuwenoude gebouw van de molen kijkt uit over de beek. Ruisend water over de grote stenen die er liggen, groene oevers en het zon glinstert in het water. Als een sprookje.

–> Tips voor meer wandelroutes in Twente >>

Het gebouw van de watermolen

Galg van Haarmühle

Vanaf de watermolen wandel ik langs een rustige autoweg naar de ingang van een bosgebied. Ik wandel nog steeds op Duits grondgebied. Bij de ingang van het bospad staat een groot informatiebord met, als ik eerlijk ben, nogal een luguber verhaal.

Op de heuvel achter het bord staat een galg, waar in vroeger eeuwen, mensen die de doodstraf hadden gekregen, werden opgehangen. Plaatsen in heuvelachtig gebied hadden vaak een galgenberg. Dit was bedoeld om bewoners en bezoekers duidelijk te maken dat handhaving van de wet serieus werd genomen. Het lijk bleef hangen totdat het volledig was vergaan of door vogels kaalgegeten.

Ik wandel tussen de struiken door naar de galg die hier is nagemaakt. De plek ziet er best luguber uit met een nep schedel op een stok. Best een gekke plek zo. Vanaf deze plek wandel ik in twee minuten door naar de grenspaal, vlakbij het klaphek naar Witte Veen. 

Witte Veen; een andere wereld

Zodra ik door het klaphek Witte Veen instap, is het alsof ik een andere wereld in wandel. Ik laat het bospad achter mij en betreed een uitgestrekt heidelandschap voor mij. Het is net alsof ik tussen een gordijn doorstap naar iets dat verborgen lag daarachter. De heide langs het smalle zandpad staat nog steeds in bloei en voor mij wandelen nog twee dames. 

Langzaam wandel ik over het zandpad tot een boswachter mij tegemoet fietst. Wanneer hij mij nadert, remt hij wat af. Of ik de Schotse Hooglanders al heb gespot, vraagt hij. Wanneer ik met nee antwoord krijg ik een gedetailleerde beschrijving waar ik hen kan vinden. De wandelroute blijkt er langs te komen, dus ik focus mij weer op de app met de route.

Witteveen dankt zijn naam aan het eenarig wollegras en veenpluis. Beide planten horen thuis in het hoogveen en bloeien uitbundig met witte pluizen.

De schoolgroep

Vanaf de heide, rechtsaf over een lange brede en soms wat modderige zandweg. Het is de kaarsrechte eikenlaan aangelegd door textielbaron Van Heek. Terwijl ik hier loop passeert mij een kleine groep schoolkinderen. Ik vermoed groep acht leeftijd. Ze wandelen samen met een begeleider door het gebied en ik hoor aan wat ze tegen elkaar zeggen dat ze een soort van vragenlijst moeten invullen. 

Niet veel verder op een kruising van verschillende paden tref ik de volgende groep. Een ietwat bijdehante jongedame vraagt mij of ik het antwoord weet op hun vraag. Ik geef ze het antwoord niet zomaar, maar help ze wel op weg. Daarna volgt er een gesprek met hen over de Schotse Hooglanders die verderop op het wandelpad liggen en waar ze met een grote boog omheen zijn gewandeld. Na nog een laatste groet wandelen we allemaal in tegenovergestelde richtingen verder.

–> Tip! Bekijk meer wandelroutes over de heide >>

De hooglanders van Witte Veen

Bij de volgende kruising is het zover: op het wandelpad links van mij liggen tientallen grote harige dieren lekker te luieren. En het pad rechtsaf is het wandelpad waar ik heen moet voor mijn route door Witte Veen. Gelukkig maar, want als ik iets niet wil doen, dan is het over het wandelpad wandelen tussen de runderen door. 

Voor ik rechtsaf sla, kijk ik nog één keer naar de dieren en schrik… Tot mijn verbazing komt er een groep schoolkinderen samen met hun meester tussen de dieren doorlopen en stilstaan voor een selfie! Oh ik snap dit niet lieve mensen. Die meester heeft de verantwoordelijk over die kinderen en doet dan zoiets gevaarlijks. Ik kijk nog een laatste keer en wanneer ik zie dat ze veilig aan de andere kant van de kudde zijn aangekomen, wandel ik door.

Een lang vlonderpad

Eén van de grootste verrassingen van Witte Veen strekt zich voor mij uit: een meters lang vlonderpad door een moerassig gebied. Het is het moerasbos, volgens de app van Natuurmonumenten. De nattigheid blijft bestaan door verschillende dammen die zijn aangelegd in dit deel van het bos. 

Ik wandel van het ene naar het andere vlonderpad en voorkom zo natte voeten. Langs de vlonderpaden groeien verschillende bomen met hun voeten in de modder. Hier en daar piept een eerste paddenstoel al boven de grond uit of klampt zich vast aan een boomstam. 

Open velden

Vanuit het moerasbos stap ik tussen twee hekken door en sla linksaf. Ik kom op een wit smal schelpenpad terecht dat dienst doet als wandel- en fietspad. Gelukkig is het lekker rustig in dit deel van Witte Veen en kom ik maar weinig fietsers tegen.

Ik wandel over het witte pad langs open velden, waar her en der nog wat heide staat. Een groot deel van dit gebied is vergrast, zoals Natuurmonumenten het omschrijft. Om de heide weer alle ruimte te geven wordt er hier gebruik gemaakt van een techniek genaamd afplaggen. Hierdoor heeft heide de kans om hier terug te groeien. 

Ingekorte route

Aangezien ik momenteel geblesseerd ben en niet meer dan 7 kilometer mag wandelen, kort ik de route in vlak na informatiepunt 7 in de app. Het is een kruising waar drie wegen samenkomen. Ik wandel op het wandel- en fietspad en dat gaat ook rechtdoor. Links van mij sluit een ander pad aan op degene waar ik nu op loop. Op de betreffende kruising staat een bankje en een informatiebord met fietsknooppunten. Dit is knooppunt 80.

Op dit punt besluit ik het pad links van mij in te gaan en dan pak ik de route vlak voor informatiepunt 9 weer op. De perfecte manier om het in te korten. Ondertussen schijnt de zon er lekker op los en verschijnen er prachtige Hollandse luchten met grote witte watten wolken. 

–> Tip! Wandelroutes langs grote grazers en wild >>

Minder leuke Witte Veen

Aan het einde van het pad stuit ik op een klaphekje. Ik wandel het door en ga nog een klein stukje rechtdoor, tot er links een smal pad verschijnt. Dat is waar de route heen gaat. Het volgende, gelukkig korte, deel van de route wandel ik over een donker en smal pad. Langs en over mij heen groeien bomen en dat zorgt dat er weinig licht doorkomt op het pad. Het is een vochtige bedoening hier en links naast mij ligt, achter de bomenrij, een groot water. Het stikt hier van de muggen.

Het is geen gezellig deel van de route. Niet alleen door de muggen en de nattigheid, maar vooral omdat er weinig te zien valt hier. De bomen staan zo dicht op elkaar dat er weinig te zien is van de omgeving. 

Terug op de open velden van Witte Veen

Ik stuit op nog een klaphekje en daarmee ben ik terug in het gebied van de open velden. Ik heb weer uitzicht! Ik geniet van de blauwe luchten, indrukwekkende wolken en de eerste tekenen van de herfst. Hier mag de jas weer even uit. Die had ik aangedaan vanwege de vele muggen net, maar hier mag hij weer uit.

Het is niet veel verder dat ik de boswachter weer tegenkom. Hij nog steeds op de fiets. Hij fietst langs naast mij op en we raken aan de praat. Over Witte Veen, de Hooglanders en wat ik had gezien, over zijn werkgebieden, de gevolgen van Coronaperiode op de natuur en zijn werk als boswachter en over de handhavingstaken die er voor boswachters steeds meer bijkomen. In mijn werk in loondienst organiseer ik veel bijeenkomsten en opleidingen voor handhavers, dus voor mij is dit een zeer interessant gesprek.

Na een tijdje besluit hij toch maar even bij de Hooglanders te gaan kijken. Het zit hem niet lekker dat er mensen door de kudde heen liepen. Hij gaat een kijkje nemen of het allemaal wel goed gaat en checken waar de dieren nu zijn.

Langs de oude Boerderij

Een stuk verder in de wandeling, nadat ik de groep schoolkinderen weer ben tegengekomen, die ik eerder op weg heb geholpen met een vraag, kom ik langs Boerderij De Markslag. Deze boerderij bestond al begin zestiende eeuw. Het Witte Veen was een belangrijke smokkelaarsroute en controlebeambten (commiezen) hadden de taak om smokkelaars op te pakken. In de boerderij hadden de commiezen een kamertje waar ze na hun surveillance sliepen.

Van de boerderij zelf is weinig te zien vanaf het wandelpad. Ik heb het idee dat Natuurmonumenten een deel van de boerderij nu gebruikt als uitvalsbasis voor hun werk in Witte Veen. Ik passeer een aantal vrijwilligers die druk aan het werk zijn allerlei werktuigen uit een schuur te halen. 

Mooiste voor het laatst? 

Vanaf de boerderij wandel ik eerst door een stuk bos. Het is een heuvelachtig gebied vol met heuvels ooit aangelegd door optrekkend landijs. Ik ga heuveltje op en af tot ik aankom bij een opening tussen de bomen. Het is een middelgroot heidegebied waar bomen, hei en zon elkaar afwisselen. 

In het midden van het heideveld staat langs het wandelpad een picknicktafel en ik besluit daar even te gaan zitten. Ik schrijf mijn eerste gedachten en belevenissen op in het wandeldagboek. Ondertussen passeren verschillende wandelaars en fietsers de picknicktafel. De meeste met een vrolijke ‘goedemiddag’ of ‘Guten Tag’.

Al snel loop ik vanaf de hei terug Duitsland in. Ik passeer de landsgrens vlakbij een kabbelende beek. Ruisend water, zoals dat zo mooi heet, onder een brug door. Ik geniet! Volgens mij hebben ze één van de mooiste plekjes van Witte Veen bewaard voor het laatst. De route volgt een brug over de beek en een wandelpad tussen varens door, tot ik terug ben bij de watermolen. Na iets meer dan 7 kilometer sta ik weer naast de pompoenen en de biergarten. Tijd voor dat biertje 😉

Meer routes in Twente

Deel deze wandeling op Pinterest

Over mij

Hoi, ik ben Mascha en ik ben dol op wandelen… en schrijven. Dat is dan ook precies de reden dat ik mijn wandelavonturen graag met jou deel. Je vindt hier inspiratie voor natuurgebieden en wandelroutes, tips voor o.a. solowandelen en gratis downloads. Vragen? Neem gerust contact op >>

Deze blog bevat affiliate links. Als je via deze links iets bestelt krijg ik hier een kleine vergoeding voor. Jij betaalt niets extra. Wat een affiliate link inhoudt, vertel ik je in de Disclaimer.