‘t Pad van Zus

Vlakbij Garderen op de Veluwe ligt Boeschoten. Het is een eeuwenoude enclave in het Speulder- en Sprielderbos. De oude schaapskooi Boeschoten is een herinnering aan het leven dat hier ooit was. Het Pad van Zus neemt je in 11,3 kilometer mee langs de schaapskooi, door de oudste bossen van Nederland en over oude handelswegen. Trek je wandelschoenen aan en neem een kijkje in het leven van toen. 

Boeschoten

De toegangspoort naar de Veluwe (vanuit het Westen). Zo wordt Boeschoten wel eens genoemd. Het is een van de eerste bossen die je in het noorden van de Veluwe tegenkomt. Vanuit Garderen wandel je zo de bossen in om al snel uit te komen in het Speulder- en Sprielderbos. Hier wandel je door de oudste bossen van Nederland. 

Boeschoten is een eeuwenoude boerenenclave van het Speulder- en Sprielderbos. Hier leefden mensen van schapen, akkers en bosbouw. Een van de oude schaapskooien staat er nog steeds. Het boerenbedrijf is nu een biologisch akkerbouwbedrijf. 

‘t Pad van Zus

Vanaf de parkeerplaats aan de Hogesteeg in Garderen starten twee wandelroutes van Staatsbosbeheer. Wandelroute Boeschoten is 5 kilometer en wandelde ik aan het einde van de winter van 2023. ‘t Pad van Zus is de tweede gemarkeerde wandelroute. Deze staat voor vandaag op de planning. Boeschoten heeft mij in 2023 al enorm verrast door de rust en stilte die er hangt. ‘t Pad van Zus belooft meer van dat.

Het wordt ook wel een cultuurhistorische wandeling genoemd. Het gaat dus niet alleen om natuur, maar ook over geschiedenis en cultuur. De route gaat over eeuwenoude bospaden, handelswegen en landbouwgrond. De route is grotendeels onverhard en door bos of over heide. De hond mag mee, maar aangelijnd. Aangezien ‘t Pad van Zus over land van verschillende eigenaren komt, is het verstandig om de bordjes onderweg met wat wel en niet is toegestaan te lezen. 

>> Bekijk meer dan 100 wandelroutes op de Veluwe, opgesplitst in subgebieden

Groot- en Klein Boeschoten

Vanaf de parkeerplaats trekt ‘t Pad van Zus direct diep het bos in. Het eerste deel van de wandeling ken ik een beetje van mijn vorige wandelavontuur in Boeschoten. De route gaat over allerlei soorten bospaden. Breed, smal, recht en kronkelig. Van loofbos naar naaldbos. En overal is goed te zien dat het hier vol zit met herten, reeën en zwijnen. Het is een zonnige vrijdagochtend in de lente en ik geniet van de rust. 

Groot- en Klein Boeschoten waren twee boerderijen en werden rond 1326 voor het eerst genoemd. Van beide boerderijen en hun landerijen zijn nog steeds onderdelen te herkennen in de natuur. Wallen, greppels en bepaalde eiken en beuken staan er al eeuwenlang. En dan is er natuurlijk de oude schaapskooi. Dit is na de eerste kilometers door het bos, de perfecte plek om pauze te nemen. 

De oude schaapskooi

Op een kruising, in het bos met uitzicht over boerenvelden staat een kleine schaapskooi. Het is de oude schaapskooi van Klein Boeschoten. Deze schaapskooi is niet meer in gebruik maar rondom staan verschillende picknickbanken en dus besluit ik om hier een theepauze in  te lassen. Met het geluid van de zingende vogels en het gebrom van een tractor op het land verderop haal ik een paar keer diep adem en neem een slok thee. 

Vanaf de schaapskooi gaat ‘t Pad van Zus om de velden van de huidige boerderij die op Klein Boeschoten staat. Via een klaphekje, om fietsers buiten te houden, wandel ik langs de velden. Er wordt hard gewerkt. 

>> Bekijk meer mooie boswandelingen 

Grafheuvels van Bergsham

Vanaf Klein Boeschoten gaat ‘t Pad van Zus over de Hoge Boeschotenweg langs Bergsham. Ook dit is een bijzonder historische plek. Langs de weg op het heideveld liggen meerdere grafheuvels. In deze grafheuvels liggen tientallen graven met crematieresten uit de Midden-Bronstijd. Het gaat om mensen die elkaar kennen. Het gaat om minimaal 36 mensen die gecremeerd zijn. Hun as is begraven in de grafheuvels. Vanaf de weg, die je een heel stuk volgt voor de wandelroute, heb je goed zicht op de verschillende grafheuvels. 

Het Gat van Zus 

Op verschillende plekken van de Veluwe liggen leemkuilen. Dit zijn kuilen waar mensen leem of zand hebben afgegraven voor het bouwen van gebouwen. Het Gat van Zus is zo’n afgraving. In het bos zie je nu nog een kuil liggen. De kuil is enkele meters diep en zo’n 30 meter in doorsnee. Het is eenzelfde soort afgraving als de grotere variant het Solsche Gat verderop in het Speulder- en Sprielderbos. 

‘t Pad van Zus gaat lang het Gat van Zus door het bos. Het is een heerlijk kronkelpad tussen de bomen door. Het pad eindigt bij de ingang van de Beeldentuin. Dit is waar elk jaar de mooiste zandsculpturen te zien zijn. Het volgende stukje van de route is niet de leukste. De route gaat over een grindpad voor de ingang van de beeldentuin langs, over de weg en een stuk rechtdoor langs een camping. Aan het einde van dit saaie stukje, ligt gelukkig nog een mooi deel.

>> Bekijk ook de routes over de Veluwezoom 

Het Wilde Kamp

Het Wilde Kamp bestaat, net als Bergsham, uit heidevelden en grafheuvels. In het oostelijke deel van de Wilde Kamp is een urnenveld uit de IJzertijd gevonden en aan de Hooge Steef een deel van een armband. Eeuwenlang wonen hier dus al mensen. Nu is het een rustig stukje bos en heide van het Geldersch Landschap en Kasteelen. Hier neem ik een laatste pauze voordat ik terug ga naar mijn auto. Het laatste stukje gaat deels langs de Hogesteeg (de autoweg) en nog een kleine lus door het bos. 

‘t Pad van Zus

Lang stond deze wandelroute op mijn bucketlist, maar de route was incompleet en de markering miste op meerdere plekken. In het najaar van 2023 verlegde Staatsbosbeheer de route en zette nieuwe paaltjes neer. En ik moet toegeven, ik ben geen fan van de meeste routes van Staatsbosbeheer. Vind ze vaak te veel rechtdoor en weinig creatief. Maar ‘t Pad van Zus is een absolute aanrader. De route gaat door een prachtig bos, maar heeft ook heel veel historie in zich. Iets dat altijd wel mijn interesse heeft. Het idee dat wij niet de eerste mensen zijn die door dit stuk natuur wandelen. 

Meer wandelroutes in Boeschoten en het Speulderbos

De omgeving van Boeschoten en het Sprielder- en Speulderbos is schitterend voor een wandelavontuur. Ik heb er ondertussen al heel veel gewandeld. Door eeuwenoude bossen en over oude landgoederen. Hieronder een aantal tips voor wandelroutes. 

• Over de duintjes van het Speulderbos | 5,8 kilometer
• Landgoed Schovenhorst en het Speulderbos | 8 kilometer
• Trage Tocht Drie | 11 kilometer
• Klompenpad het Oldenallerpad | 8 kilometer
• Komootroute Putterbos | 6 kilometer 
• Komootroute Speulderbos | 10 kilometer
• Wandelroute Boeschoten (Staatsbosbeheer) | 5 kilometer

Meer routes op de Veluwe

Deel deze wandeling op Pinterest

Over mij

Hoi, ik ben Mascha en ik ben dol op wandelen… en schrijven. Dat is dan ook precies de reden dat ik mijn wandelavonturen graag met jou deel. Je vindt hier inspiratie voor natuurgebieden en wandelroutes, tips voor o.a. solowandelen en gratis downloads. Vragen? Neem gerust contact op >>

Wandelroutes en toegankelijkheid van gebieden verandert nog wel eens. Wandeldingen.nl is niet verantwoordelijk voor eventuele wijzigingen in het veld. Check voor je op pad gaat altijd de website van de (natuur)beheerder.
Deze blog bevat affiliate links. Als je via deze links iets bestelt krijg ik hier een kleine vergoeding voor. Jij betaalt niets extra. Wat een affiliate link inhoudt, vertel ik je in de Disclaimer.