Het is een donderdagmiddag, na werktijd. Ik ben op zoek naar een leuke route dichtbij huis voor een wandeling. Bij mij in de buurt zijn een paar opties en vandaag kies ik voor een wandeling door Pan van Persijn en Berkheide, een kleine twintig minuten rijden van mijn huis in Zuid-Holland.
Praktische informatie
De wandeling: Rondje Pan van Persijn en Berkheide
Afstand: 8,7 kilometer
Soort wandeling: rondwandeling
Startpunt: Wassenaarseweg 152A
Parkeren: Parkeerplaats Pan van Persijn
Markering: Komoot app
Pan van Persijn
In de duinen tussen Wassenaar en Katwijk ligt Pan van Persijn. Ook wel het Panbos genoemd. Vanaf de parkeerplaats aan de Wassenaarseweg loop je zo het bos in. Vanaf de start is het duidelijk dat Pan van Persijn meer is dan alleen een duinbos. Je vindt hier speelplaatsen voor kinderen, picknickbankjes en uitgestrekte grasvelden. In de zomer is dit dan ook een favoriete plek voor mensen uit de omgeving om te genieten van de zon en de natuur.
Het bos was ooit het jachtgebied van de Heren van Persijn. Hun kasteel stond op een steenworp afstand in Wassenaar. In de Tweede Wereldoorlog maakte het gebied onderdeel uit van de Atlantikwall. Tot op de dag van vandaag zijn de overblijfselen uit deze periode terug te vinden in het bos. In 1955 werd het in slechte staat verkerende landgoed door de gemeente Katwijk aangekocht.
Vlak na het binnenwandelen van het bos sla ik linksaf. Via een zandpad klim ik flink over de eerste duinen heen. Dit is ook waar ik de eerste overblijfselen van de Tweede Wereldoorlog vind. In 1941 begonnen de Duitsers het met bouwen van een muur ter verdediging van het Europese kustgebied. Een muur van maar liefst 5.000 kilometer lang. Dit werd de Atlantikwall. Deze Atlantikwall bestond uit muren van maar liefst 1,5 meter dik en 3 meter hoog, gecombineerd met zogenaamde ‘drakentanden’, blokken beton in de vorm van piramides. Delen van deze muur kom ik tijdens deze wandeling tegen.
Langs picknickbanken en de speeltuin
Pan van Persijn is een leuk bos om doorheen te wandelen. Het is er nu rustig aangezien het etenstijd is, maar ik zie de spelende kinderen voor mij. Er hangt een bijzondere sfeer. Een mengeling tussen bos en speelweide. De zon schijnt heerlijk tussen de bomen door en de vogels kondigen het einde van de dag aan.
Van Pan van Persijn naar Berkheide
Via bospaden en over graslanen wandel ik door Pan van Persijn. Langs meertjes en over bruggen tot ik uitkom bij het hek dat Pan van Persijn verbindt met duingebied Berkheide.
Berkheide is de buurvrouw van Meijendel en ligt in Nationaal Park Hollandse Duin. Het is een uitgestrekt gebied waar Schotse Hooglanders en Konikpaarden grazen.
Langs een beekje wandel ik een heel stuk parallel aan Pan van Persijn, voordat ik een pad in sla dat richting het strand. Verderop zie ik het gezwiep van paardenstaarten. Er staan twee konikpaarden te grazen in een gebied waar ik als wandelaar niet mag komen. Ik loop door over witte schelpenpaden.
Langs aalscholvers en reeën
De schelpenpaden nemen mij mee langs de aalscholverkolonie. Het is een behoorlijk lawaai wat dit beesten maken. Rechts van mij ligt een duinmeer en wanneer ik het water van dichtbij bekijk, staart een paar kikkerogen mij aan. Heel even blijft hij stil zitten, voor hij wegschiet tussen het riet.
Niet veel verder kom ik langs een aantal duintoppen waar ik beweging zie. Als ik beter kijk, zie ik een groepje reeën langzaam over de duintoppen heen lopen. Ik kom langzaam dichterbij, het schelpenpad knerpt onder mijn schoenen en hun koppen schieten omhoog. Ik ben gespot. Een paar seconden kijken ook zij mij aan en schieten dan weg over de duinen.
Atlantikwall
De schelpenpaden brengen mij naar een bijzonder deel van deze wandeling. Ik kijk uit over een aantal duinmeren waar watervogels zich wassen en zwaluwen over het water scheren. Links van mij ligt een stuk van de Atlantikwall. Het is nu een wandelpad en niet veel later wandel ik voor een meter of honderd over de muur. Vlak voor het einde besluit ik dat dit de perfecte plek is voor een pauzemoment. Ik ga zitten en voor ruim een half uur staar ik naar het bewegen van het helmgras en het vliegen van de zwaluwen.
Wanneer de pauze voorbij is, is het tijd voor de terugtocht naar Pan van Persijn. Ik wandel om het duinmeer heen, door een klaphek, het gebied van de Schotse Hooglanders in. Een smal zandpad leidt mij over duintoppen. Het is behoorlijk warm in de zon en het möhle zand is uitdagend wandelen. Aan het einde, ga ik nog een keer door een klaphek en laat ik het graasgebied achter mij.
Via schelpenpaden terug naar Pan van Persijn
Het zandpad ruil ik in voor schelpenpaden en zo wandel ik terug richting Pan van Persijn. Onderweg krijg ik nog een kleine uitdaging te verwerken: konikpaden op het wandelpad. De twee paarden die ik eerder al in de verte heb gezien, staan nu op het wandelpad en daar moet ik langs. Ik bekijk de situatie. Kan niet links met een boog door de struiken en ook rechts kan ik er niet langs…
Ok we gaan dit stap voor stap doen, dacht ik. Eerst maar over het veerooster, waar ze achterstaan. Langzaam, maar vastberaden, benader ik de paarden. Ik stap over het veerooster en besluit in een keer door te wandelen. Vlak achter de paarden langs en nog steeds vastberaden. De paarden blijven rustig staan en voor ik het weet wandel ik het bosgebied weer in.
Wat vind ik van Pan van Persijn?
De Pan van Persijn is een leuk bos met een rijke historie. Het voelt eigenlijk meer aan als een recreatiepark met grote grasvelden, veel picknicktafels en speelplekken voor kinderen. De overblijfselen uit de Tweede Wereldoorlog leggen de rijke historie bloot.
Wat deze wandeling leuk maakt is de combinatie tussen de Pan van Persijn en de duinen van Berkheide. Het bos van de Pan van Persijn is voor mij niet afwisselend en interessant genoeg voor een wandeling. Ik was blij dat ik het stuk door Berkheide eraan heb toegevoegd.
De wandeling is met vlagen behoorlijk uitdagend. Het möhle zand en het beklimmen van de duinen maken het hier en daar pittig. Maar dat is het allemaal meer dat waard, wanneer je bovenop een duintop staat en over de omgeving uitkijkt. Het stukje over de Atlantikwall, de aalscholverkolonie en de blik op de reeën maakte de wandeling helemaal af voor mij.
Wil je meer wandelingen maken in deze regio? Bekijk dan mijn wandelingen door Zuid-Holland eens >>
Meer duinwandelingen
Wandelen in Meijendel; door bos en duin
Meijendel is een duingebied bij Wassenaar (Zuid-Holland) en onderdeel van Nationaal park de Hollandse Duinen. In deze duinen kun je urenlang wandelen en fietsen. Er is van alles te beleven. het ligt praktisch in mijn achtertuin en ik ben er al vaak geweest. Op een...
Wandelroute Landgoed Duin- en kruidberg
Een duinwandeling, dat is wat ik graag wilde, dus ging ik op zoek naar een leuke route. Uiteindelijk kwam ik uit bij Nationaal Park Zuid-Kennemerland in Noord-Holland. Ik vind het daar prachtig. Aangezien ik al een aantal wandelroutes daar heb gelopen, besloot ik er...
Wandelroute Oostvoorne: duinen, bossen en strand
De duinen van het Zuid Hollandse Voorne-Putten vind ik één van de meest bijzondere plekken om te wandelen. Onder de rook (letterlijk) van de Maasvlakte ligt er een paradijs van stilte en bijzondere natuur. Ik wandelde er al eens een route van 12 kilometer door Voornes...
Deel deze wandeling op Pinterest
Over mij
Hoi, ik ben Mascha en ik ben dol op wandelen… en schrijven. Dat is dan ook precies de reden dat ik mijn wandelavonturen graag met jou deel. Je vindt hier inspiratie voor natuurgebieden en wandelroutes, tips voor o.a. solowandelen en gratis downloads. Vragen? Neem gerust contact op >>
Deze blog bevat affiliate links. Als je via deze links iets bestelt krijg ik hier een kleine vergoeding voor. Jij betaalt niets extra. Wat een affiliate link inhoudt, vertel ik je in de Disclaimer.
