De ‘s-Gravelandse Buitenplaatsen liggen in Noord-Holland, naast Hilversum. De tien buitenplaatsen hebben allemaal hun eigen hoogtepunten, bijzondere plekken en sfeer. Ik kom er graag en heb er ondertussen verschillende routes gewandeld. In dit artikel vertel ik over de  belangrijkste buitenplaatsen en zet ik alle wandelroutes op een rij. 

Geschiedenis

De geschiedenis van de ’s-Gravelandse Buitenplaatsen begint in 1625, in de Gouden Eeuw. Dat was de tijd waarin rijke Amsterdammers land kochten buiten de grote stad om daar hun zomers door te brengen. Het zand dat men weghaalden van deze zogeheten ‘buitenplaatsen’, vervoerde men naar Amsterdam voor het aanleggen van de grachtengordel.  Niet alleen in ‘s-Graveland ontstonden er zo buitenplaatsen, maar ook in bijvoorbeeld de duinen van NP Zuid-Kennemerland ontstonden zo de mooiste buitenplaatsen. 

De eerste vijf ‘s-Gravelandse Buitenplaatsen waren Schaep en Burgh, Boekesteyn, Spanderswoud, Hilverbeek en Gooilust. In de jaren daarna werden ze steeds verder uitgebreid en kregen de landhuizen parkachtige tuinen met bomenlanen, vijvers, theekoepeltjes, oranjerieën, sierhekken, slangenmuren,  ijskelders en heuvels met rododendrons. In totaal ontstonden er zo tien verschillende buitenplaatsen bij ‘s Graveland.

Tien ‘s-Gravelandse Buitenplaatsen

In totaal zijn er dus tien verschillende buitenplaatsen, die allemaal tegen elkaar aanliggen. Het is in principe een lange rechthoek met van boven naar beneden de buitenplaatsen. Helemaal bovenaan Bantam en Schaep & Burgh en onderaan Gooilust. Zeven van de tien buitenplaatsen zijn nog van een behoorlijk formaat. Van de andere drie is er alleen nog bos of weilanden over. Ondanks dat de buitenplaatsen allemaal op- en aan elkaar geplaatst zijn, hebben de eerste zeven sowieso hun eigen unieke highlights. 

Bantam

Wandelen over Bantam brengt je over één van de jongere buitenplaatsen hier. Het ontstond pas in 18e eeuw. De heuvels en de vijvers van destijds zijn er nog steeds. Ook de rechte beuken- en eikenlanen, aangelegd door de bekende tuinarchitect Zocher, staan er nog. 

Wat er niet meer staat is het oude landhuis. Het in 1878 gebouwde huis was in 1971 was het zo vervallen dat het moest worden gesloopt.  Er rest nu niets dan een paar treden van de bordestrap onder de grote conifeer. 

Op de hoge heuvel vlakbij waar ooit het landhuis stond, moet ooit een zogenaamde Turkse tent hebben gestaan waarin de bewoners van Bantam thee dronken en uitkeken op de Zuiderzee. De fundamenten die er nog liggen zijn van een watertoren, die zorgde voor de watervoorziening van het huis.

Wandelroutes over Bantam

• Natuurmonumenten Wandelroute Boekesteyn, Schaep & Burgh en Bantam | 5 kilometer
• Natuurmonumenten Bomenroute ‘s-Gravelandse Buitenplaatsen | 14 kilometer
• Wandelnet Gooise Lusthoven | 19, 5 kilometer
• Roots Route ‘s Gravelandse Buitenplaatsen | 8,7 kilometer
• Wandelroute ‘s Gravelandse Buitenplaatsen | 10,4 kilometer (route van Wandeldingen.nl)

Schaep & Burgh

Buitenplaats Schaep en Burgh ligt statig en voornaam aan het Noordereinde in ‘s-Graveland. Vanuit het landhuis zijn er schitterende uitzichten over de parktuin en vijver. De imposante beuken- en eikenlanen, het Capitool achter het landhuis, de vijver met het eiland en vooral het hoofdgebouw met oranjerie en koetshuis geven het buiten echt grandeur.

Dit is de buitenplaats die voor mij nog het meeste aanvoelt als parkland. Hier is de invloed van het verleden nog goed te voelen.

Wandelroutes over Schaep & Burgh

• OV Stappen Ankeveense Plassen | 10 kilometer
• Natuurmonumenten Wandelroute Boekesteyn, Schaep & Burgh en Bantam | 5 kilometer
• Natuurmonumenten Bomenroute ‘s-Gravelandse Buitenplaatsen | 14 kilometer
• OV Stapper Gooise Lusthoven | 19, 5 kilometer
• Roots Route ‘s Gravelandse Buitenplaatsen | 8,7 kilometer
• ANWB route Vers van het land | 15 kilometer
• Wandelen in Gooi en Vechtstreek | 16 kilometer

Boekesteyn

De meeste wandelavonturen over de ‘s-Gravelandse buitenplaatsen starten vanaf Boekesteyn. Het is de buitenplaats waar Bezoekerscentrum Gooi en Vechtstreek zich bevindt, net als een grote parkeerplaats. 

Boekesteyn is vooral perfect voor het wandelen door de bossen van de buitenplaats. In de herfst kleuren de bladeren in de mooiste kleuren en staat het er vol met paddestoelen. In de lente zit het vol met vogels, waaronder allerlei soorten spechten. 

Een stukje van de parkeerplaats en het bezoekerscentrum af staat het huis dat hoort bij deze buitenplaats. Ook dit huis stamt uit de 17e eeuw. In 1634 koopt Benedictus Schaeck, een rijke Amsterdamse koopman 2,5 kavels in ‘s-Graveland om er een huis te bouwen. Het huis staat er nog steeds, maar is momenteel in gebruik als kantoorpand. Een aantal wandelroutes komen langs het landhuis. 

Wandelroutes over Boekesteyn

• Natuurmonumenten Beleef Buitenplaats Boekesteyn | 1 kilometer 
• Natuurmonumenten Wandelroute Boekesteyn, Schaep & Burgh en Bantam | 5 kilometer
• Natuurmonumenten Bomenroute ‘s-Gravelandse Buitenplaatsen | 14 kilometer
• OV Stapper Gooise Lusthoven | 19, 5 kilometer
• Roots Route ‘s Gravelandse Buitenplaatsen | 8,7 kilometer
• ANWB route Vers van het land | 15 kilometer
• Wandelen in Gooi en Vechtstreek | 16 kilometer

Spanderswoud

‘s-Gravelandse Buitenplaats Spanderswoud is vooral een mengelmoes van allerlei stijlen. In het verleden kent deze buitenplaats namelijk verschillende uitbreidingen en inkrimpingen. Verschillende buitenplaatsen, met ieder hun eigen stijl, werd samengevoegd en zo ontstond Spanderswoud. 

Het deel dat vooral een bezoek waard is, is de oude monumentale Spanderslaan. Deze is overgebleven, net als het koetshuis en het landhuis Spanderswoud. Vanaf het Noordereinde (de weg waar ook het bezoekerscentrum aan ligt) kun je via de Spanderslaan doorsteken naar het wandelbos dat achter het landhuis ligt. Je wandelt hier over kronkelende wandelpaden en langs schitterende waterpartijen. Vooral in de herfst zijn hier allerlei soorten paddenstoelen te bewonderen. 

Wandelroutes over Spanderswoud

• Natuurmonumenten Bomenroute ‘s-Gravelandse Buitenplaatsen | 14 kilometer
• Natuurmonumenten Wandelroute Hilverbeek, Spanderswoud | 3 kilometer
• OV Stapper Gooise Lusthoven | 19, 5 kilometer
• Roots Route ‘s Gravelandse Buitenplaatsen | 8,7 kilometer
• ANWB route Vers van het land | 15 kilometer
• Wandelen in Gooi en Vechtstreek | 16 kilometer
• Trage Tocht ‘s-Graveland | 12 kilometer
• Trage Tocht Bussum | 16 kilometer
• Knopenrondje ‘s-Graveland | 9 kilometer

Hilverbeek

Buitenplaats Hilverbeek ligt in het midden van alle ‘s-Gravelandse Buitenplaatsen. Vanaf 1826 is de buitenplaats in handen van Hendrik Six en zijn nazaten. Hendrik Six legt een parkbos aan in landschappelijke stijl met heuveltjes, kronkelige paden en waterpartijen. Exotische planten waren in die tijd in de mode en ook Six deed hieraan mee. Hij introduceerde de camelia in ons land, een theeplant uit Azië. Ruim honderd jaar later, in 1933, verkoopt de familie Hilverbeek aan Natuurmonumenten. Vanaf dat moment onderhoudt Natuurmonumenten de gebouwen en bijbehorende parkbossen en tuinen.

Ook op Hilverbeek is er een slangenmuur te vinden. In 2021 werd deze gerestaureerd door Natuurmonumenten. Langs de zuidkant van de muur verbouwden de vroegere bewoners exotische vruchten zoals druiven, abrikozen en vijgen. Achter de muur ligt de oude moestuin, welke nu in gebruik is als wijgaard.

Wandelroutes over Hilverbeek

• Natuurmonumenten Bomenroute ‘s-Gravelandse Buitenplaatsen | 14 kilometer
• Natuurmonumenten Wandelroute Hilverbeek, Spanderswoud | 3 kilometer
• OV Stapper Gooise Lusthoven | 19, 5 kilometer
• Roots Route ‘s Gravelandse Buitenplaatsen | 8,7 kilometer
• ANWB route Vers van het land | 15 kilometer
• Wandelen in Gooi en Vechtstreek | 16 kilometer
• Trage Tocht ‘s-Graveland | 12 kilometer
• Knopenrondje ‘s-Graveland | 9 kilometer

Jagtlust, Land & Bosch en Spiegelrust

Onder Hilverbeek liggen drie ‘s-Gravelandse Buitenplaatsen naast elkaar: Spiegelrust, Land & Bosch en Jagtlust. De eerste twee buitenplaatsen behoren tot de kleinste van alle buitenplaatsen. Van Spiegelrust is niet meer over dan een weiland en op Land & Bosch is nog een theehuis te bekijken. Ondanks dat ook Buitenplaats Jagtlust klein is van formaat zit het boordevol met schoonheden. Er staat nog een mooi landhuis, een behoorlijke moestuin en verschillende leuke follies. 

Maar even terug naar het ontstaan van deze buitenplaats. In 1660 werd Cornelis Tromp eigenaar van een strook land buiten de ’s-Gravelandse polder, het Trompenveld. Op dit terrein stond een kleine hofstede met huis, genaamd ’Groot Jan’. In 1861 kwam de buitenplaats in handen van de familie Six, die onder andere ook Buitenplaats Hilverbeek bezat. In 1899, onder Willem Six, verbouwden de architecten Schill en Haverkamp het monument tot wat het nu is. 

Wandelroutes over Jagtlust

• Natuurmonumenten Rondje van Six | 1 kilometer
• Natuurmonumenten Bomenroute ‘s-Gravelandse Buitenplaatsen | 14 kilometer
• Roots Route ‘s Gravelandse Buitenplaatsen | 8,7 kilometer
• ANWB route Vers van het land | 15 kilometer
• Wandelen in Gooi en Vechtstreek | 16 kilometer
• Trage Tocht ‘s-Graveland | 12 kilometer
• Knopenrondje ‘s-Graveland | 9 kilometer

Gooilust

Buitenplaats Gooilust is net als onder andere Schaep en Burgh weer een wat grotere buitenplaats en het heeft een bijzondere geschiedenis.

Op de buitenplaats liggen een siertuin en rhododendronvallei die nu nog steeds te bezoeken zijn. Beide waren het paradepaardje van de vroegere bewoners van Gooilust. In de ommuurde tuin vind je stinzenplanten, rozen, bijzondere bomen en fruitrassen. Kijk op de website van Natuurmonumenten voor de openingstijden en verken de tuin!

Wandelroutes over Gooilust

• Natuurmonumenten Bomenroute ‘s-Gravelandse Buitenplaatsen | 14 kilometer
• Roots Route ‘s Gravelandse Buitenplaatsen | 8,7 kilometer
• ANWB route Vers van het land | 15 kilometer
• Wandelen in Gooi en Vechtstreek | 16 kilometer
• Trage Tocht ‘s-Graveland | 12 kilometer
• Natuurmonumenten Wandelroute Gooilust | 3 kilometer

Parkeren

Er zijn op en rond de ‘s Gravelandse Buitenplaatsen een aantal mogelijkheden om te parkeren. Ik heb ze op een rij gezet voor je.

Parkeerplaats Hilverbeek
Leeuwenlaan 5
1243 KB ‘s-Graveland

Parkeerplaats Jagtlust
Leeuwenlaan 42
1243 KB ‘s-Graveland

Parkeerplaats Moestuin Complex De Driest
Bantam 1
1217 XZ Hilversum

Het is een kleine parkeerplaats

Horeca

Bij een wandeling hoort natuurlijk ook een kopje koffie of thee. Of misschien wel een lunch of borrel. Het is dan ook handig om te weten welke verschillende horecagelegenheden je allemaal tegenkomt. 

Naast onderstaande lijst, zitten er op loopafstand van de ‘s Gravelandse Buitenplaatsen nog horecagelegenheden in ‘s Graveland zelf. 

Het Atelier | Beeldentuin De Zanderij (theetuin)
Oude Meentweg 2a, 1243JD, ‘s-Graveland
Website 

Theetuin Sperwershof (vrijdagen en zaterdagen)
Noordereinde 52
1243 JH ‘s Graveland
Website

Meer tips voor landgoederen

Deel deze wandeling op Pinterest

Over mij

Hoi, ik ben Mascha en ik ben dol op wandelen… en schrijven. Dat is dan ook precies de reden dat ik mijn wandelavonturen graag met jou deel. Je vindt hier inspiratie voor natuurgebieden en wandelroutes, tips voor o.a. solowandelen en gratis downloads. Vragen? Neem gerust contact op >>